Giải bài 35 sinh 12: Môi trường sống và các nhân tố sinh thái

A. Lý thuyết

I. Môi trường sống và các nhân tố sinh thái

• Môi trường sống bao gồm tất cả các nhân tố xung quanh sinh vật
• Có 4 loại môi trường chủ yếu:
• Môi trường trên cạn
• Môi trường đất
• Môi trường nước 
• Môi trường sinh vật
• Nhân tố sinh thái là tất cả những nhân tố môi trường ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống sinh vật.
• Nhân tố sinh thái chia thành 2 nhóm:
• Nhân tố sinh thái vô sinh
• Nhân tố sinh thái hữu sinh

II.Giới hạn sinh thái và ổ sinh thái

1. Giới hạn sinh thái

• Là khoảng giá trị của một nhân tố sinh thái mà trong đó sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian
• Khoảng thuận lợi: mức độ phù hợp, đảm bảo cho sinh vật thực hiện các chức năng sống tốt nhất
• Khoảng chống chịu: Khoảng giá trị ức chế cho hoạt động sinh lí của sinh vật

2. Ổ sinh thái

• Ổ sinh thái của loài về nhân tố sinh thái là giới hạn sinh thái của nhân tố sinh thái đó
• Ổ sinh thái biểu hiện cách sinh sống của loài đó.

III. Sự thích nghi của sinh vật với môi trường sống

1. Sự thích nghi của sinh vật với ánh sáng

• Sinh vật mang nhiều đặc điểm thích nghi về hình thái, giải phẫu, hoạt động sinh lí và tập tính với các điều kiện ánh sáng của môi trường
• Thực vật chia thành 2 nhóm:
• Cây ưa sáng
• Cây ưa bóng
• Động vật được chia thành 2 nhóm:
• Động vật ưa hoạt động ban đêm
• Động vật ưa hoạt động ban ngày

2. Sự thích nghi của sinh vật với nhiệt độ

a. Quy tắc về kích thước cơ thể (quy tắc Becman)

• Động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn đới có kích thước cơ thể lớn hơn so với động vật cùng loài hay có quan hệ họ hàng gần sống ở vùng nhiệt đới

b. Quy tắc về kích thước các bộ phận tại, chi, đuôi,... của cơ thể (quy tắc Anlen)

• Động vật hằng nhiệt ở vùng ô đới có tai, đuôi, chi, ... thường bé hơn tai, đuôi, chi, ... của loài tương tự sống ở vùng đới nóng.