Soạn văn bài: Người lái đò sông Đà

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1.Tác giả

Nguyễn Tuân (1910 -1987). Sinh tại Hà Nội trong một gia đình nhà nho.  Ông học đến cuối bậc Thành Chung, tham gia bãi khoá, bị đuổi học (1929). Sau khi bị tù vì vượt biên giới sang Thái Lan, ông viết báo, viết văn. Năm1941 ông bị bắt giam vì giao du với những người hoạt động chính trị.  Cách mạng tháng 8 năm 1945 thành công, Nguyễn Tuân ntham gia Cách mạng và kháng chiến, trở thành cây bút tiêu biểu của nền văn học mới. 1948- 1958 ông giữ chức Tổng thư kí Hội Văn  nghệ Việt Nam. Năm 1996,ông  được Nhà nước trao giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

Con người

• Giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc 
• Tài hoa, uyên bác:
• Khám phá phát hiện sự vật ở phương diện văn hoá, thẩm mĩ.
• Nhìn con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ.
• Tô đậm những nét phi thường, tuyệt vời của cảnh vật, con người
• Vận dụng tri thức của nhiều ngành văn hoá, nghệ thuật khác nhau trong sáng tác
• Ngôn ngữ văn học:
• Từ vựng phong phú
• Tổ chức câu văn xuôi có giá trị tạo hình cao, có nhạc điệu trầm bổng, cách phối âm, phối thanh linh hoạt,tài hoa.
• Sử dụng thể loại tùy bút thuần thục, có những thành tựu đặc sắc.

Những chuyển biến trong phong cách nghệ thuật:

• Trước Cách mạng tháng tám1945, phong cách Nguyễn Tuân có thể thâu tóm trong một chữ  NGÔNG. Đó là thái độ khinh đời, ngạo đời dựa trên tài hoa, sự uyên bác và nhân cách hơn đời của mình.
• Sau Cách mạng tháng tám, Nguyễn Tuân hòa nhập vào cuộc sống của nhân dân,  ca ngợi cái đẹp không chỉ ở những tính cách phi thường mà còn ở cả những người lao động bình thường. 

2. Tác phẩm 

Giới thiệu chung

• Tùy bút Sông Đà:

Ra đời năm 1960, tái bản năm 1978.

• Cấu trúc: 15 tùy bút và một bài thơ phác thảo.

Giá trị:

• Phát hiện kì thú về tài nguyên, phong cảnh miền Tây  Bắc 
• Khám phá đầy trân trọng về vẻ đẹp – chất “vàng mười” của tâm hồn con người Tây Bắc: ngược về quá khứ miêu tả chiến sĩ cách mạng nhà tù Sơn La, những cán bộ cách mạng hoạt động cách mạng thời giặc tạm chiếm, những bộ đội, dân công trong chiến dịch Điện Biên…, trở lại hiện tại để tìm những lớp người mở đường kiến thiết Tây Bắc…
• Dấu ấn phong cách Nguyễn Tuân.
• Vị trí văn học sử: đỉnh cao sáng tác Nguyễn Tuân sau cách mạng.

Tùy bút “Người lái đò Sông Đà”

• Rút từ tập “Sông Đà”.
• Nhan đề: “Sông Đà” > “Người lái đò Sông Đà” > tác dụng: nổi rõ hình tượng trung tâm của tùy bút là người lái đò.

Giá trị:

• Giá trị thông tin, tư liệu: công trình khảo cứu về Sông Đà > cung cấp những hiểu biết chân xác, lí thú về Sông Đà .
• Lịch sử Sông Đà.
• Địa thế đặc biệt của Sông Đà và phong cách vượt thác của người lái đò.
• Lịch sử đấu tranh của nhân dân Tây Bắc.
• Sự chuẩn bị của nhà nước để chinh phục Sông Đà.

Giá trị văn chương.