Khi đi trẻ lúc về già
Giọng quê vẫn thế tóc đà khác bao
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
(Hạ Tri Chương, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê)
Trở lại An Nhơn, tuổi lớn rồi
Bạn chơi ngày nhỏ chẳng còn ai
Nền nhà nay dựng cơ quan mới
Chẳng nhẽ thăm quê lại hỏi người?
(Chế Lan Viên, Trở lại An Nhơn)
Qua hai bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Hạ Tri Chương và bài thơ trở lại An Nhơn của Chế Lan Viên ta có thể thấy tình cảm của tác giả dành cho quê hương vô cùng lớn.
Cả hai giống nhau ở chỗ đi từ khi trẻ và trở về khi tuổi đã cao (Hạ Tri Chương - khi đi trẻ lúc về già; còn Chế Lan Viên - trở lại An Nhơn tuổi lớn rồi), và cả hai con người ấy bỗng trở thành người xa lạ chính nơi mình đã sinh ra Hạ Tri Chương đón nhận câu hỏi "Khách ở nơi nào lại chơi?" vì không ai nhận ra Hạ Tri Chương là người cùng quê cả. Còn với Chế Lan Viên thì hỏi mình "chẳng nhẽ thăm quê lại hỏi người" vì chiến tranh đã thay đổi quê hương, cảnh quan cũ và những người quen đã không còn. Cảnh vật không thay đổi nhưng con người đã thay đổi.
Cả hai bài thơ này đều diễn tả sự thay đổi đó. Tác giả chia sẻ niềm niềm của mình, trong bài thơ đầu tiên, tác giả nói về hình ảnh người trẻ và người già đã gắn bó với quê hương nhưng sự ra đi đã làm cho tác giả trở lại mà không có ai quen thuộc. Thiên nhiên ở quê hương vẫn như cũ, nhưng những người bạn ở gần nhà đã không còn. Họ đã đi tìm cuộc sống mới ở nơi khác, và tác giả chỉ còn lại những người mà tác giả không quen biết nữa. Tác giả nhớ mong về một thời gian đã trôi qua, hình ảnh đó gắn liền với tâm trạng của tác giả.
Sự yêu mến đối với quê hương không hề thay đổi, việc trở lại quê hương khiến tác giả nhớ lại những khoảng thời gian đẹp và những điều đã mất đi. Mặc dù không còn chi tiết và cụ thể như trước đây, nhưng hình ảnh của nhân vật trữ tình đã được thể hiện rõ trong tác phẩm này. Điểm chung của cả hai bài thơ là tình cảm sâu sắc của tác giả dành cho quê hương. Dù đã trải qua nhiều thay đổi, quê hương vẫn luôn gợi lên những kỷ niệm đẹp và tình yêu thương vô hạn. Những câu thơ trữ tình và cảm xúc chân thành của Hạ Tri Chương và Chế Lan Viên đã tạo nên một bức tranh tình cảm sâu sắc về quê hương. Những hình ảnh và cảm nhận trong hai bài thơ này khiến chúng ta nhớ về những ngày thơ ấu, những kỷ niệm đáng quý và những người thân yêu đã đi xa. Qua những dòng thơ trữ tình, chúng ta cảm nhận được tình yêu và lòng trung thành của tác giả dành cho quê hương.
Cả hai bài thơ đều thể hiện sự thay đổi của thời gian và cuộc sống. Nhưng dù có bao nhiêu thay đổi, tình yêu và kỷ niệm về quê hương vẫn mãi trong lòng chúng ta. Đó là nơi chúng ta sinh ra, lớn lên và gắn bó suốt đời. Quê hương là nguồn cảm hứng vô tận cho những tác phẩm nghệ thuật và cũng là nơi chúng ta tìm về để tìm lại chính mình. Quê hương không chỉ là một địa điểm vật lý, mà còn là một tình cảm, một phần của con người. Qua hai bài thơ này, chúng ta nhận thấy rằng tình yêu và tâm hồn của tác giả vẫn mãi trung thành với quê hương. Dù đã trải qua bao nhiêu thay đổi, quê hương vẫn là nơi chúng ta gắn bó, nơi chúng ta tìm về để tìm lại những giá trị thực sự trong cuộc sống. Hãy trân trọng và yêu quê hương của mình, vì nó là nguồn cảm hứng và nơi chúng ta gọi là "nhà".