Giải bài 39 sinh 12: Biến động số lượng cá thể của quần thể sinh vật

A. Lý thuyết

I. Biến động số lượng cá thể

1. Biến động theo chu kì

• Xảy ra do những thay đổi có tính chu kì của điều kiện môi trường (ví dụ: thay đổi số lượng theo mùa)

2. Biến động không theo chu kì

• Xảy ra do những biến đổi bất thường của tự nhiên hay do hoạt động khai thác tài nguyên quá mức của con người gây nên

II. Nguyên nhân gây biến động và sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể

1. Nguyên nhan gây biến động số lượng cá thể của quần thể

a. Do thay đổi các nhân tố sinh thái vô sinh

• Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh chịu tác động trực tiếp lên sinh vật mà không phụ thuộc vào mật độ cá thể nên còn được gọi là nhóm nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể.
• Sự thay đổi của những nhân tố sinh thái vô sinh ảnh hưởng tới trạng thái sinh lí của các cá thể

b. Do thay đổi các nhân tố sinh thái hữu sinh

• Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh luôn bị chi phối bởi mật độ cá thể của quần thể nên gọi là nhóm nhân tố phụ thuộc mật độ quần thể
• Các nhân tố sinh thái vô sinh gây biến động số lượng cá thể trong quần thể: sự cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể, số lượng kẻ thù, sức sinh sản, mức độ tử vong, ...

2. Sự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể

• Các quần thể sống trong một môi trường xác định luôn có xu hướng điều chỉnh số lượng cá thể bằng cách:
• Trong điều kiện thuận lợi => số lượng cá thể của quần thể tăng lên nhanh chóng
• Sau một thời gian, số lượng cá thể của quần thể giảm xuống do tăng sức cạnh tranh về điều kiện sống

3. Trạng thái cân bằng của quần thể

• Là trạng thái khi số lượng cá thể ổn định và phù hợp khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường