Giải bài 20 sinh 12: Tạo giống nhờ công nghệ gen

A. Lý thuyết

I. Công nghệ

1. Khái niệm công nghệ gen

• Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.
• Kĩ thuật chuyển gen đóng vai trò trung tâm của công nghệ gen

2. Các bước cần tiến hành trong kĩ thuật chuyển gen

a. Tạo ADN tái tổ hợp

• Kĩ thuật gắn gen cần chuyển vào thể truyền (plasmit, virut, NST nhân tạo,...) gọi là kĩ thuật tạo ADN tái tổ hợp.
• Quy trình:
• Tách triết gen cần chuyển và thể truyền khỏi tế bào
• Dùng enzim cắt giới hạn (restrictaza) gen cần chuyển và thể truyền
• Nối bằng enzim ligaza tạo ADN tái tổi hợp

b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận 

• Dùng xung điện hoặc muối  CaCl₂ làm dãn màng tế bào => đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận

c. Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp

• Nhận biết tế bào chứa ADN tái tổ hợp nhờ gen đánh dấu ở thể truyền

II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen

1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen

• Sinh vật biến đổi gen là những sinh vật mà hệ gen đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi ích của mình.
• 3 cách tạo sinh vật biến đổi gen:
• Đưa thêm gen là vào hệ gen
• Làm biến đổi 1 gen đã có sẵn trong hệ gen
• Loại bỏ hoặc làm bất hoạt 1 gen có sẵn trong hệ gen

2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi gen

a. Tạo động vật chuyển gen

• Lấy trứng ra khỏi con vật và cho thụ tinh trong ống nghiệm
• Tiêm gen cần chuyển và hợp tử và nuôi thành phôi
• Cấy phôi vào tử cung con vật khác

b. Tạo cây trồng biến đổi gen

• Tạo nhiều giống cây trồng quý hiếm, có đặc tính mong muốn: kháng sâu bệnh, quang hợp tốt, ... 

c. Tạo dòng sinh vật biến đổi gen

• Đưa gen mong muốn vào vi sinh vật để thu sản phẩm tùy theo mục đích.