Soạn giản lược bài tổng kết tiếng Việt: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ

Phần luyện tập

Câu 1:

Những đặc điểm về dạng ngôn ngữ được thể hiện ở:

Phân tích:

• Đoạn trích đa dạng về ngữ điệu.
• Trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ ở đoạn trích trên, nhân vật giao tiếp sử dụng biện pháp miêu tả, gợi lên hình ảnh đáng thương, khốn khổ của Lão Hạc
• Từ ngữ dùng trong đoạn trích khá đa dạng, nhất là từ ngữ mang tính khẩu ngữ, những từ đưa đẩy, chêm xen (đi đời rồi, à, ư, khốn nạn, chả hiểu gì đâu, thì ra…)
• Về câu, đoạn trích sử dụng câu tỉnh lược (bán rồi! Khốn nạn… ông giáo ơi!) mặt khác nhiều câu lại có yếu tố dư thừa, trùng lặp

Câu 2:

Vị thế xã hội, quan hệ thân sơ, những đặc điểm riêng biệt:

• Quan hệ thân sơ: là hàng xóm, nhưng có quan hệ thân mật, gần gũi, tin cậy lẫn nhau ( lão Hạc tin tưởng giao phó mọi thứ cho ông giáo)
• Tuổi tác: lão Hạc hơn tuổi ông giáo ( xưng hô của ông giáo tôi- cụ)
• Không có “con chó mà nói “cậu Vàng” ông giáo vẫn hiểu, cách gọi thể hiện sự nuối tiếc và tình cảm yêu quý của lão Hạc dành cho con chó.
• Cách xưng hô thể hiện cách nói thân mật, kính trọng, thân mật

Câu 3:

Câu nói: "Bấy giờ cu cậu mới biết là cu cậu chết!" có nghĩa tình thái và nghĩa sự việc:

• Nghĩa sự việc: Thông báo sự việc con chó đã chết
• Nghĩa tình thái: Thể hiện sự tiếc nuôi, hối hận và tình thương của lão Hạc với con chó; đồng thời cũng để thấy sự ngạc nhiên bất ngờ khi sự thực được vỡ lẽ (bấy giờ...mới biết)

Câu 4:

Trong đoạn trích hoạt động ở dạng nói: nhân vật với nhân vật, quá trình giao tiếp giữa tác giả với người đọc

• Hoạt động giao tiếp giữa hai nhân vật có sự luân phiên vai, lượt lời, có ngữ điệu, cử chỉ…
• Hoạt động giao tiếp nhà văn với bạn đọc là gián tiếp. Nhà văn tạo lập hoạt động giao tiếp gián tiếp thông qua văn bản, người đọc tiếp nhận, lĩnh hội văn bản, có những điều lĩnh hội nằm ngoài ý định của tác giả